Doğum gününde Niyazi Berkes’i hatırlayalım… 1908 yılında Kıbrıs’ın Lefkoşa şehrinde doğan, sosyolog ve bilim insanı Niyazi Berkes’i doğum gününde anıyoruz. Türkiye’nin modernleşme sürecini derinlemesine analiz eden Berkes, ülkemizde tarihsel sosyolojinin gelişimi açısından öncü isimlerden biri oldu. Onun düşünsel mirasını hatırlamak ve anlamak, bugün hâlâ büyük önem taşıyor. En önemli eseri olan "Türkiye'de Çağdaşlaşma", Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçişi yalnızca Batılılaşma değil, derin bir toplumsal dönüşüm olarak görür. Bu çağdaşlaşma sürecinin bir uzantısı olan laiklik, yalnızca din ve devlet işlerinin birbirinden ayrışması değil aynı zamanda topluma yayılması beklenen bir düşünsel özgürleşme projesidir. Berkes, 1948’de dönemin siyasi baskıları nedeniyle Behice Boran ve Pertev Naili Boratav gibi isimlerle birlikte Ankara Üniversitesi’nden uzaklaştırıldı. Ardından yurtdışına gitmek zorunda kaldı ve Kanada’da McGill Üniversitesi’nde çalışmalarını sürdürdü. Hayatı boyunca, bilimsel özgürlüğün ve eleştirel düşüncenin vazgeçilmezliğine olan inancını asla kaybetmedi. 1988’de Kanada’da aramızdan ayrıldı. Berkes’in eserleri hâlâ tartışılmaya ve Türkiye’nin çağdaşlaşma serüvenine ışık tutmaya devam ediyor.