Bilimin Yolu, Yordamı

Yürütücüler

Aylin Topal, Alper Dizdar

Amaç-İçerik

Bilgi nedir? Bilimsel bilgiyi diğer bilme biçimlerinden ayırt eden bir özelliği var mıdır? Bu sorulara yanıtı aramak için bu etkinlikte bilimsel yöntem üzerine düşünüp, tartışacağız. Gerçekliğin doğasına ve bilgiye nasıl ulaşılabileceğine dair farklı yaklaşımları inceleyecegiz. Araştırma konusuna göre bilgiye ulaşma yöntemi değişir mi? Bir başka deyişle, bilimin konusu doğa ise farklı, insansa veya toplumsal ilişkilerse farklı yöntemler mi kullanılmalıdır? Bu sorular etrafında  toplumsal ve doğal dünyanın kendine özgülüklerini ve benzerliklerini farklı yaklaşımlar ışığında tartışacağız.

Atölye çalışmalarında bilmek isteyen özne, yani araştırmacıyla bilime konu olan araştırma nesnesi arasındaki ilişkiyi deneyimleyeceğiz.

Kontenjan
25

Ön Koşul
Lisans ve lisansüstü öğrencilere açıktır.

Ücret
Etkinlik katılımcıları çadırda kalır, yedi gün dört öğün yemek, temel ihtiyaçlar hepsi dahil 2950TL’dir.

Detaylı İçerik
1.Gün
Temel kavramlar ve sorular
Birinci oturum   
Bu derste hafta boyunca yapılacak tartışmalarda sıklıkla kullanılacak kavramların farklı yaklaşımlar tarafından nasıl tanımlandığı/tartışıldığı sonraki derslerde daha detaylı açılmak üzere anlatılacak. Ontoloji, epistemoloji ve yöntem kavramları merkeze alınarak bilim felsefesinde farklı yüzyıllarda bu kavramlar etrafında yapılan tartışmalar konu edilecek. Bu derste aynı zamanda sonraki derslerde yanıt aramak üzere sosyal bilimler ve doğa bilimleri ilişkisi,  araştırma nesnesi (çalışmanın konusu) ve öznesi (araştırmacı) ilişkisi, bilimin amacı, bilim insanının sorumluluğu üzerine bazı sorular ortaya atacağız.

İkinci oturum
Antik Yunan’da gerçeklik algısı, bilimlerin doğuşu, temel problemlerin şekillenmesi, evren, madde, hareket ve canlılık tartışması, Anaksimandros, Aristoteles, Demokritos ve Epiküros üzerinden izlenecek.

Üçüncü oturum
Aristoteles ve yöntem üzerine yakın okuma atölyesi.

2.Gün
Olguculuk (pozitivizm)
Birinci oturum
Verili dünyanın bilimi? Bu derste 17. yüzyıl İngiltere’si ve 18. yüzyıl Fransa’sından hareketle pozitivizm tartışacağız. Auguste Comte, Emile Durkheim gibi pozitivist sosyologların yöntemlerini, Viyana Çevresi olarak bilinen mantıkçı pozitivizmin olguculuğa katkısını, ve davranışçılık okulunun etkilerini inceleyeceğiz. Örneklerle sosyal bilimler alanlarında yapılan ampirik (görgül) çalışmaları tahlil edeceğiz.

İkinci oturum
Galileo ve Newton’la ortaya çıkan yeni bilim. Aydınlanma ve “mutlak bilim” algısı.

Üçüncü oturum
Aydınlanma felsefesi üzerinde okuma atölyesi

3.Gün
Karl Popper vs. Thomas Kuhn: 
Birinci oturum 
Bu derste yöntembilim tartışmalarında önemli yer tutan biri pozitivizm içinden diğeri pozitivizm dışından iki ampirizm (görgülcülük) eleştirisini inceleyecegiz. Popper ve Kuhn eleştirilerinin yanısıra bu iki geleneğin temsilcileri  (John Dewey,  Imre Lakatos, Paul Feyerabend vb.) arasındaki tartışmalarına değineceğiz.

İkinci oturum
Einstein ve Newton fiziği tartışmaları: Yanlışlama  mı? Bilimsel devrim mi?

Üçüncü oturum
Lakatos, Imre. Bilimsel Araştırma Programlarının Metodolojisi üzerine okuma atölyesi

4.Gün   TATİL

5.Gün
Öznelcilik (Subjectivism)
b>Birinci oturum
Sosyal dünyanın doğa bilimlerinin yöntemleriyle anlaşılmasının/yorumlanmasının mümkün olmadığı iddiasında birleşen ancak kendi içinde oldukça parçalı bir yapısı olan öznelcilik tartışmasını Weberci sosyoloji, Avusturya okulu iktisadı, hermeneutik ve post-modernizm gibi önemli referanslarıyla  yapacağız.

İkinci  oturum
Kuantum mekaniği öznelciliğe alan açar mı? 20. yüzyıl boyunca fizikçilerin konuyla ilgili yorumları.

Üçüncü oturum 
Yapı-bozum metinlerinin yakın okuma atölyesi

6.Gün
Eleştirel Gerçekçilik
Birinci oturum
Marksist yöntembilimle büyük ölçüde özdeşleşen eleştirel gerçekçiliğin kavram/kuram, soyutlama, katmanlı ontoloji, içsel ilişkiler gibi tartışmalarını örneklerle açacağız. Eleştirel gerçekçiliğin olguculuk ve öznellik eleştirileriyle birlikte ilk derste sorunsallaştırdığımız sosyal bilimlerin doğa bilimlerinden ne kadar farklılaştığı, araştırmacının sorumluluğu gibi konuları yeniden tartışmaya açacağız.

İkinci oturum
Eleştirel bir deneme: Hessen’de Newton

Üçüncü oturum
Film gösterimi: Yukarı bak

7.Gün
Gerçek ötesi- Hakikat sonrası 

Birinci oturum 
Bilimsel bilgi kanıta dayanır, olgularla yüzleşir. Bilimselliğin bir düzeyde bir gerçeklik iddiası vardır. Peki, son yıllarda çokça tartışılan hakikat sonrasılık nedir? Doğrularla yanlışları birbirinden ayıracak kriterler nasıl bozuldu?

İkinci Oturum
Daha bilimsel bir dünya mümkün mü? Medyanın patronuna göre haber ürettiği, siyasetin şeffaflığını, istatistiki verilerin güvenilirliğini kaybettiği günlerde bilimleri savunmak ne anlama gelir? Bilimsel bilgi nasıl etkili mücadele aracı olarak kullanılır? Bilimin yolu yordamı etkinliğimizi bilimin eşit ve insanca yaşam için nasıl kullanılabileceğine ilişkin bir tartışma ile tamamlayacağız.

Bilimin Yolu, Yordamı

Yürütücüler

Aylin Topal, Alper Dizdar

Amaç-İçerik

Bilgi nedir? Bilimsel bilgiyi diğer bilme biçimlerinden ayırt eden bir özelliği var mıdır? Bu sorulara yanıtı aramak için bu etkinlikte bilimsel yöntem üzerine düşünüp, tartışacağız. Gerçekliğin doğasına ve bilgiye nasıl ulaşılabileceğine dair farklı yaklaşımları inceleyecegiz. Araştırma konusuna göre bilgiye ulaşma yöntemi değişir mi? Bir başka deyişle, bilimin konusu doğa ise farklı, insansa veya toplumsal ilişkilerse farklı yöntemler mi kullanılmalıdır? Bu sorular etrafında  toplumsal ve doğal dünyanın kendine özgülüklerini ve benzerliklerini farklı yaklaşımlar ışığında tartışacağız.

Atölye çalışmalarında bilmek isteyen özne, yani araştırmacıyla bilime konu olan araştırma nesnesi arasındaki ilişkiyi deneyimleyeceğiz.

Kontenjan
25

Ön Koşul
Lisans ve lisansüstü öğrencilere açıktır.

Ücret
Etkinlik katılımcıları çadırda kalır, yedi gün dört öğün yemek, temel ihtiyaçlar hepsi dahil 2950TL’dir.

Detaylı İçerik
1.Gün
Temel kavramlar ve sorular
Birinci oturum   
Bu derste hafta boyunca yapılacak tartışmalarda sıklıkla kullanılacak kavramların farklı yaklaşımlar tarafından nasıl tanımlandığı/tartışıldığı sonraki derslerde daha detaylı açılmak üzere anlatılacak. Ontoloji, epistemoloji ve yöntem kavramları merkeze alınarak bilim felsefesinde farklı yüzyıllarda bu kavramlar etrafında yapılan tartışmalar konu edilecek. Bu derste aynı zamanda sonraki derslerde yanıt aramak üzere sosyal bilimler ve doğa bilimleri ilişkisi,  araştırma nesnesi (çalışmanın konusu) ve öznesi (araştırmacı) ilişkisi, bilimin amacı, bilim insanının sorumluluğu üzerine bazı sorular ortaya atacağız.

İkinci oturum
Antik Yunan’da gerçeklik algısı, bilimlerin doğuşu, temel problemlerin şekillenmesi, evren, madde, hareket ve canlılık tartışması, Anaksimandros, Aristoteles, Demokritos ve Epiküros üzerinden izlenecek.

Üçüncü oturum
Aristoteles ve yöntem üzerine yakın okuma atölyesi.

2.Gün
Olguculuk (pozitivizm)
Birinci oturum
Verili dünyanın bilimi? Bu derste 17. yüzyıl İngiltere’si ve 18. yüzyıl Fransa’sından hareketle pozitivizm tartışacağız. Auguste Comte, Emile Durkheim gibi pozitivist sosyologların yöntemlerini, Viyana Çevresi olarak bilinen mantıkçı pozitivizmin olguculuğa katkısını, ve davranışçılık okulunun etkilerini inceleyeceğiz. Örneklerle sosyal bilimler alanlarında yapılan ampirik (görgül) çalışmaları tahlil edeceğiz.

İkinci oturum
Galileo ve Newton’la ortaya çıkan yeni bilim. Aydınlanma ve “mutlak bilim” algısı.

Üçüncü oturum
Aydınlanma felsefesi üzerinde okuma atölyesi

3.Gün
Karl Popper vs. Thomas Kuhn: 
Birinci oturum 
Bu derste yöntembilim tartışmalarında önemli yer tutan biri pozitivizm içinden diğeri pozitivizm dışından iki ampirizm (görgülcülük) eleştirisini inceleyecegiz. Popper ve Kuhn eleştirilerinin yanısıra bu iki geleneğin temsilcileri  (John Dewey,  Imre Lakatos, Paul Feyerabend vb.) arasındaki tartışmalarına değineceğiz.

İkinci oturum
Einstein ve Newton fiziği tartışmaları: Yanlışlama  mı? Bilimsel devrim mi?

Üçüncü oturum
Lakatos, Imre. Bilimsel Araştırma Programlarının Metodolojisi üzerine okuma atölyesi

4.Gün   TATİL

5.Gün
Öznelcilik (Subjectivism)
b>Birinci oturum
Sosyal dünyanın doğa bilimlerinin yöntemleriyle anlaşılmasının/yorumlanmasının mümkün olmadığı iddiasında birleşen ancak kendi içinde oldukça parçalı bir yapısı olan öznelcilik tartışmasını Weberci sosyoloji, Avusturya okulu iktisadı, hermeneutik ve post-modernizm gibi önemli referanslarıyla  yapacağız.

İkinci  oturum
Kuantum mekaniği öznelciliğe alan açar mı? 20. yüzyıl boyunca fizikçilerin konuyla ilgili yorumları.

Üçüncü oturum 
Yapı-bozum metinlerinin yakın okuma atölyesi

6.Gün
Eleştirel Gerçekçilik
Birinci oturum
Marksist yöntembilimle büyük ölçüde özdeşleşen eleştirel gerçekçiliğin kavram/kuram, soyutlama, katmanlı ontoloji, içsel ilişkiler gibi tartışmalarını örneklerle açacağız. Eleştirel gerçekçiliğin olguculuk ve öznellik eleştirileriyle birlikte ilk derste sorunsallaştırdığımız sosyal bilimlerin doğa bilimlerinden ne kadar farklılaştığı, araştırmacının sorumluluğu gibi konuları yeniden tartışmaya açacağız.

İkinci oturum
Eleştirel bir deneme: Hessen’de Newton

Üçüncü oturum
Film gösterimi: Yukarı bak

7.Gün
Gerçek ötesi- Hakikat sonrası 

Birinci oturum 
Bilimsel bilgi kanıta dayanır, olgularla yüzleşir. Bilimselliğin bir düzeyde bir gerçeklik iddiası vardır. Peki, son yıllarda çokça tartışılan hakikat sonrasılık nedir? Doğrularla yanlışları birbirinden ayıracak kriterler nasıl bozuldu?

İkinci Oturum
Daha bilimsel bir dünya mümkün mü? Medyanın patronuna göre haber ürettiği, siyasetin şeffaflığını, istatistiki verilerin güvenilirliğini kaybettiği günlerde bilimleri savunmak ne anlama gelir? Bilimsel bilgi nasıl etkili mücadele aracı olarak kullanılır? Bilimin yolu yordamı etkinliğimizi bilimin eşit ve insanca yaşam için nasıl kullanılabileceğine ilişkin bir tartışma ile tamamlayacağız.