Depremden Sonra Türkiye Ekonomisini Anlamak

Makro İktisat ve Politik İktisat Yazını Işığında Afetleri Yeniden Düşünmek

Yürütücüler

Seven Ağır, Hasan Cömert, Emel Memiş, İlhan Can Özen, Kağan Parmaksız

Amaç-İçerik

6 Şubat 2023’te yaşadığımız depremler sonucu ortaya çıkan yıkım Türkiye ekonomisi üzerinde üretim ve gelir üzerinde doğrudan ve dolaylı etkiler doğurmuştur. Şüphesiz depremin hem kısa vadede, hem uzun vadede uygulanan politikaların kapsamına da bağlı olarak çeşitli üretim, tüketim ve bölüşümü etkileri olması beklenmektedir. Alternatif politikaların ortaya konabilmesi için makro iktisadi açıdan depremin kısa ve uzun süreli etkilerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu etkilerin politik iktisadi unsurlar açısından (yerelde iktisadi, sosyal ve politik ağlar ve kurumsal yapıların ortaya çıkardığı kısıt ve fırsatlar perspektifinden) anlaşılması; bölgesel ve sektörel etkilerin de gene daha bütüncül bir perspektiften ele alınması önem kazanmaktadır. Bu bağlamda bu ders deprem sonrası Türkiye iktisadını kapsamlı bir çerçevede ele almamızı sağlayacak başta makro iktisat ve ekonomi politik alanından olmak üzere kuramsal ve metodolojik araçların tanıtılmasını ve tartışılmasını amaçlamaktadır.

Kontenjan
25

Ön Koşul
Lisans ile lisansüstü öğrencilere açıktır.

Ek Hazırlık
Taslak Okuma Listesi (Program başlamadan önce yapılması önerilir.)

Adaman, Fikret. “Doğal afetlerin felaketlere dönüşmesinin arkasındaki ekonomi-politik.” Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 37-56
Afet ve acil durumlarda kadın çalıştayı sonuç kitabı. 2. Yayına Hazırlama: Filiz Ayla – Su Mine Caniklioğlu. Editör: Ayşe Düzkan.
Bradshaw, Sarah. Socio-economic impacts of natural disasters: a gender analysis. ECLAC, 2004.
Botzen, WJ Wouter, Olivier Deschenes, and Mark Sanders. “The economic impacts of natural disasters: A review of models and empirical studies.” Review of Environmental Economics and Policy (2019).
Boustan, Leah Platt, Matthew E. Kahn, and Paul W. Rhode. “Moving to higher ground: Migration response to natural disasters in the early twentieth century.” American Economic Review 102.3 (2012): 238-244.
Demiralp, Sevda. “Türkiye’deki Depremlerin Ekonomik Etkileri ve Politika Önerileri.” https://istanpol.org/post-turkiye-deki-depremlerin-ekonomik-etkileri-ve-politika-onerileri. (2023).
Deuchert, Eva, and Christina Felfe. “The tempest: Short-and long-term consequences of a natural disaster for children׳s development.” European Economic Review 80 (2015): 280-294.
Doğal Afetlerde cinsiyete dayalı zarar görebilirlik farkı. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 351-381
Dursun, Gülten. “İklim değişiklikleri ve doğal felaketlerin kent yoksullarının savunmasızlığına etkisi”. Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 267-288.
Erdem, Günhan. “Afet Risk Yönetimi ve Sürdürülebilir Kalkınma” Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 327-342.
Hallegatte, Stéphane, et al. “From poverty to disaster and back: A review of the literature.” Economics of Disasters and Climate Change 4 (2020): 223-247.
Kellenberg, Derek, and A. Mushfiq Mobarak. “The economics of natural disasters.” Annu. Rev. Resour. Econ. 3.1 (2011): 297-312.
Noji, Eric K. “The public health consequences of disasters.” Prehospital and disaster medicine 15.4 (2000): 21-31.
Ocal, Adem. “Natural disasters in Turkey: Social and economic perspective.” International Journal of Disaster Risk Management 1.1 (2019): 51-61.
Sawada, Yasuyuki, and Yoshito Takasaki. “Natural disaster, poverty, and development: An introduction.” World Development 94 (2017): 2-15.
Sendai afet risk azaltma çerçevesi. 2015-2030, UCLG-MEWA
Tiryakioğlu,. Murat. “Kalkınma politikalarının tasarımında doğal afetleri dikkate almak: Türkiye üzerinde bir tartışma.” Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 189-218
Togrul, Cemil.  Doğal afetlerde sosyal zarar görebilirlik endeksi değişkenlerinin temel bileşenler analizi yöntemiyle değerlendirilmesi: 81 bazinda Türkiye uygulamasi, (2018).
Toksöz G. ve E. Memiş “İklim Krizi Kapıda, Zengin ve Yoksul Ülkelerde İklim Değişikliğine Feminist Perspektiften Bakış” , Feminizm, Ekoloji, Toplumsal Direniş, Handan Çağlayan ve Kaner Atakan Türker (ed.) (2022): 62
Özkaynak, B. “Yeşil Ekonomi’nin Ötesinde Düşünebilmek Feminist Politik Ekoloji”, Feminizm, Ekoloji, Toplumsal Direniş, Handan Çağlayan ve Kaner Atakan Türker (ed.) (2022): 91
Kadirbeyoğlu, Z. “Alternatif Gıda Toplulukları Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Yeniden Düşünmek”, Feminizm, Ekoloji, Toplumsal Direniş, Handan Çağlayan ve Kaner Atakan Türker (ed.) (2022): 117

Ücret
Etkinlik katılımcıları çadırda kalır, yedi gün dört öğün yemek, temel ihtiyaçlar hepsi dahil 2950TL’dir.

Detaylı İçerik
1.Gün
Giriş:  Afetler ve  Sosyo-Ekonomik Etkilerine Tarihsel-Kavramsal Bir Bakış
Tarihsel olarak afetler nasıl algılanmıştır? Büyük afetler ne gibi toplumsal ve ekonomik değişimlere yol açmıştır? Uzun erimli bir perspektiften afetlerin incelenmesi  sosyal bilimler perspektifinden hangi soruları/yaklaşımları besler? Sosyal bilimlerde afet çalışmalarının disipliner ve interdisipliner ortak soruları, kullandıkları kavramlar ve metodolojileri nelerdir?

2.Gün
Dünyada ve Türkiye’de Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkilerini Ölçmek
Afetlerin iktisadi ve sosyal etkisini değerlendirmeye yönelik makro-iktisadi modeller ve yöntemler  nelerdir? Türkiye özelinde bu yöntemlerin uygulama örnekleri nelerdir? Var olan yöntemler yeterli midir? Bu metodları geliştirmek için neler yapılabilir? Bu tartışma ışığında Şubat 2023 depreminin Türkiye iktisadı üzerine kısa ve orta vadeli etkilerini nasıl ele almalıyız?

3.Gün
Afetler,  Bölüşüm, Yoksulluk, Toplumsal Cinsiyet
Afetler hangi ülke ve hangi kırılgan toplumsal grupları daha fazla etkilemektedir? Afetler ve gelir dağılımı arasındaki ilişki nelerdir? Afetler ve küresel yoksulluk arasındaki bağlantılar nelerdir? Afetlerin etkilerinin toplumsal cinsiyet perspektifinden analizi. Türkiye`de afetlerden en çok etkilenen gruplar kimlerdir? 2023 büyük depremlerinin yoksulluk ve gelir dağılımına etkisini anlama yolları? Afetlerin kendisi mi, yoksa öncesi ve sonrası dönemdeki politik tercihler mi temel ekonomik ve kalkınma tahribatını yaratıyor?

4.Gün    TATİL

5.Gün
Afetler, Gıda Güvenliği ve İklim Politikaları
Küresel ısınma trendlerinde ülkelere mortalite ve ekonomik yıkım getirecek afetlerin kompozisyonu, ve takvimi değişecek mi? İklimde oluşacak ciddi değişime Türkiye politika yapıcıları, ve ekonomik aktörleri ne kadar hazır? İklim değişikliğine bağlı risk ve kırılganlıkları doğal afetlere ilişkin yazın ışığında nasıl değerlendirebiliriz? Afet risklerinin ve iklim değişikliğinin  tarımsal üretim, gıda güvenliği ve kırsal refah etkileri nelerdir? 2023 Depremi sonrası oluşan iktisadi-sosyal risklerin tarım sektörü ve gıda güvencesi etkileri nelerdir?

6.Gün
Afetler –  Göç ve Sağlık Etkileri
Afetler ve iç göç-dış göç ilişkisi nedir? Afetler sonrası oluşan göç dalgalarının sosyo ekonomik etkilerini nasıl anlayabiliriz? Afetlerin oluştuğu bölgelerde sosyal gruplar arası kutuplaşmalar, göç politikaları ile azaltılabilir mi? Afetlerin genel ve bölgesel sağlık sistemi üzerine etkileri nelerdir ve bu etkileri azaltmak için neler yapılabilir? Hangi sağlık sistem tercihleri Türkiye gibi yüksek-şok dengeleri için daha tutarlı ve daha etkin sonuçlar gösterebilir?

7.Gün
Afetlere hazırlanmak ve afetler sonrası kalkınma politikaları
Ülkeler ve devlet mekanizmaları niye reformlarda geç kalırlar? Ertelenmiş reformların politik ekonomisi nedir? Derin belirsizlik altında afetler öncesi ve sonrasında esnek kalkınma politikaları hazırlamak mümkün müdür? 2023 Depremleri sonrasında Türkiye’de kalkınma politikalarını yeniden nasıl düşünebiliriz? Kalkınma politikamız bölgeler ve gruplar arası halihazırda varolan eşitsizliklerin rolünü gündeme alıyor mu? Bu süreçte para ve maliye politikaları nasıl bir rol oynayabilir?

Depremden Sonra Türkiye Ekonomisini Anlamak

Makro İktisat ve Politik İktisat Yazını Işığında Afetleri Yeniden Düşünmek

Yürütücüler

Seven Ağır, Hasan Cömert, Emel Memiş, İlhan Can Özen, Kağan Parmaksız

Amaç-İçerik

6 Şubat 2023’te yaşadığımız depremler sonucu ortaya çıkan yıkım Türkiye ekonomisi üzerinde üretim ve gelir üzerinde doğrudan ve dolaylı etkiler doğurmuştur. Şüphesiz depremin hem kısa vadede, hem uzun vadede uygulanan politikaların kapsamına da bağlı olarak çeşitli üretim, tüketim ve bölüşümü etkileri olması beklenmektedir. Alternatif politikaların ortaya konabilmesi için makro iktisadi açıdan depremin kısa ve uzun süreli etkilerinin değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca bu etkilerin politik iktisadi unsurlar açısından (yerelde iktisadi, sosyal ve politik ağlar ve kurumsal yapıların ortaya çıkardığı kısıt ve fırsatlar perspektifinden) anlaşılması; bölgesel ve sektörel etkilerin de gene daha bütüncül bir perspektiften ele alınması önem kazanmaktadır. Bu bağlamda bu ders deprem sonrası Türkiye iktisadını kapsamlı bir çerçevede ele almamızı sağlayacak başta makro iktisat ve ekonomi politik alanından olmak üzere kuramsal ve metodolojik araçların tanıtılmasını ve tartışılmasını amaçlamaktadır.

Kontenjan
25

Ön Koşul
Lisans ile lisansüstü öğrencilere açıktır.

Ek Hazırlık
Taslak Okuma Listesi (Program başlamadan önce yapılması önerilir.)

Adaman, Fikret. “Doğal afetlerin felaketlere dönüşmesinin arkasındaki ekonomi-politik.” Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 37-56
Afet ve acil durumlarda kadın çalıştayı sonuç kitabı. 2. Yayına Hazırlama: Filiz Ayla – Su Mine Caniklioğlu. Editör: Ayşe Düzkan.
Bradshaw, Sarah. Socio-economic impacts of natural disasters: a gender analysis. ECLAC, 2004.
Botzen, WJ Wouter, Olivier Deschenes, and Mark Sanders. “The economic impacts of natural disasters: A review of models and empirical studies.” Review of Environmental Economics and Policy (2019).
Boustan, Leah Platt, Matthew E. Kahn, and Paul W. Rhode. “Moving to higher ground: Migration response to natural disasters in the early twentieth century.” American Economic Review 102.3 (2012): 238-244.
Demiralp, Sevda. “Türkiye’deki Depremlerin Ekonomik Etkileri ve Politika Önerileri.” https://istanpol.org/post-turkiye-deki-depremlerin-ekonomik-etkileri-ve-politika-onerileri. (2023).
Deuchert, Eva, and Christina Felfe. “The tempest: Short-and long-term consequences of a natural disaster for children׳s development.” European Economic Review 80 (2015): 280-294.
Doğal Afetlerde cinsiyete dayalı zarar görebilirlik farkı. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 351-381
Dursun, Gülten. “İklim değişiklikleri ve doğal felaketlerin kent yoksullarının savunmasızlığına etkisi”. Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 267-288.
Erdem, Günhan. “Afet Risk Yönetimi ve Sürdürülebilir Kalkınma” Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 327-342.
Hallegatte, Stéphane, et al. “From poverty to disaster and back: A review of the literature.” Economics of Disasters and Climate Change 4 (2020): 223-247.
Kellenberg, Derek, and A. Mushfiq Mobarak. “The economics of natural disasters.” Annu. Rev. Resour. Econ. 3.1 (2011): 297-312.
Noji, Eric K. “The public health consequences of disasters.” Prehospital and disaster medicine 15.4 (2000): 21-31.
Ocal, Adem. “Natural disasters in Turkey: Social and economic perspective.” International Journal of Disaster Risk Management 1.1 (2019): 51-61.
Sawada, Yasuyuki, and Yoshito Takasaki. “Natural disaster, poverty, and development: An introduction.” World Development 94 (2017): 2-15.
Sendai afet risk azaltma çerçevesi. 2015-2030, UCLG-MEWA
Tiryakioğlu,. Murat. “Kalkınma politikalarının tasarımında doğal afetleri dikkate almak: Türkiye üzerinde bir tartışma.” Afetlerle Kalkınma (içinde) Murat Tiryakioglu(Ed), 2016. 189-218
Togrul, Cemil.  Doğal afetlerde sosyal zarar görebilirlik endeksi değişkenlerinin temel bileşenler analizi yöntemiyle değerlendirilmesi: 81 bazinda Türkiye uygulamasi, (2018).
Toksöz G. ve E. Memiş “İklim Krizi Kapıda, Zengin ve Yoksul Ülkelerde İklim Değişikliğine Feminist Perspektiften Bakış” , Feminizm, Ekoloji, Toplumsal Direniş, Handan Çağlayan ve Kaner Atakan Türker (ed.) (2022): 62
Özkaynak, B. “Yeşil Ekonomi’nin Ötesinde Düşünebilmek Feminist Politik Ekoloji”, Feminizm, Ekoloji, Toplumsal Direniş, Handan Çağlayan ve Kaner Atakan Türker (ed.) (2022): 91
Kadirbeyoğlu, Z. “Alternatif Gıda Toplulukları Üretim, Dağıtım ve Tüketimi Yeniden Düşünmek”, Feminizm, Ekoloji, Toplumsal Direniş, Handan Çağlayan ve Kaner Atakan Türker (ed.) (2022): 117

Ücret
Etkinlik katılımcıları çadırda kalır, yedi gün dört öğün yemek, temel ihtiyaçlar hepsi dahil 2950TL’dir.

Detaylı İçerik
1.Gün
Giriş:  Afetler ve  Sosyo-Ekonomik Etkilerine Tarihsel-Kavramsal Bir Bakış
Tarihsel olarak afetler nasıl algılanmıştır? Büyük afetler ne gibi toplumsal ve ekonomik değişimlere yol açmıştır? Uzun erimli bir perspektiften afetlerin incelenmesi  sosyal bilimler perspektifinden hangi soruları/yaklaşımları besler? Sosyal bilimlerde afet çalışmalarının disipliner ve interdisipliner ortak soruları, kullandıkları kavramlar ve metodolojileri nelerdir?

2.Gün
Dünyada ve Türkiye’de Afetlerin Ekonomik ve Sosyal Etkilerini Ölçmek
Afetlerin iktisadi ve sosyal etkisini değerlendirmeye yönelik makro-iktisadi modeller ve yöntemler  nelerdir? Türkiye özelinde bu yöntemlerin uygulama örnekleri nelerdir? Var olan yöntemler yeterli midir? Bu metodları geliştirmek için neler yapılabilir? Bu tartışma ışığında Şubat 2023 depreminin Türkiye iktisadı üzerine kısa ve orta vadeli etkilerini nasıl ele almalıyız?

3.Gün
Afetler,  Bölüşüm, Yoksulluk, Toplumsal Cinsiyet
Afetler hangi ülke ve hangi kırılgan toplumsal grupları daha fazla etkilemektedir? Afetler ve gelir dağılımı arasındaki ilişki nelerdir? Afetler ve küresel yoksulluk arasındaki bağlantılar nelerdir? Afetlerin etkilerinin toplumsal cinsiyet perspektifinden analizi. Türkiye`de afetlerden en çok etkilenen gruplar kimlerdir? 2023 büyük depremlerinin yoksulluk ve gelir dağılımına etkisini anlama yolları? Afetlerin kendisi mi, yoksa öncesi ve sonrası dönemdeki politik tercihler mi temel ekonomik ve kalkınma tahribatını yaratıyor?

4.Gün    TATİL

5.Gün
Afetler, Gıda Güvenliği ve İklim Politikaları
Küresel ısınma trendlerinde ülkelere mortalite ve ekonomik yıkım getirecek afetlerin kompozisyonu, ve takvimi değişecek mi? İklimde oluşacak ciddi değişime Türkiye politika yapıcıları, ve ekonomik aktörleri ne kadar hazır? İklim değişikliğine bağlı risk ve kırılganlıkları doğal afetlere ilişkin yazın ışığında nasıl değerlendirebiliriz? Afet risklerinin ve iklim değişikliğinin  tarımsal üretim, gıda güvenliği ve kırsal refah etkileri nelerdir? 2023 Depremi sonrası oluşan iktisadi-sosyal risklerin tarım sektörü ve gıda güvencesi etkileri nelerdir?

6.Gün
Afetler –  Göç ve Sağlık Etkileri
Afetler ve iç göç-dış göç ilişkisi nedir? Afetler sonrası oluşan göç dalgalarının sosyo ekonomik etkilerini nasıl anlayabiliriz? Afetlerin oluştuğu bölgelerde sosyal gruplar arası kutuplaşmalar, göç politikaları ile azaltılabilir mi? Afetlerin genel ve bölgesel sağlık sistemi üzerine etkileri nelerdir ve bu etkileri azaltmak için neler yapılabilir? Hangi sağlık sistem tercihleri Türkiye gibi yüksek-şok dengeleri için daha tutarlı ve daha etkin sonuçlar gösterebilir?

7.Gün
Afetlere hazırlanmak ve afetler sonrası kalkınma politikaları
Ülkeler ve devlet mekanizmaları niye reformlarda geç kalırlar? Ertelenmiş reformların politik ekonomisi nedir? Derin belirsizlik altında afetler öncesi ve sonrasında esnek kalkınma politikaları hazırlamak mümkün müdür? 2023 Depremleri sonrasında Türkiye’de kalkınma politikalarını yeniden nasıl düşünebiliriz? Kalkınma politikamız bölgeler ve gruplar arası halihazırda varolan eşitsizliklerin rolünü gündeme alıyor mu? Bu süreçte para ve maliye politikaları nasıl bir rol oynayabilir?